ทำไมเลข 4 ของหน้าปัดนาฬิกาโบราณถึงใช้เลขโรมัน IIII แทน IV?

[Saven]

ผมเพิ่งมาสะกิดใจเหมือนกันนะครับว่าหน้าปัดนาฬิกาโบราณเกือบทุกชนิดใช้ชุดตัวอักษรโรมัน IIII แทน IV สำหรับตำแหน่งบอกเวลาเลข 4


นาฬิกาปลุก


หัวเตียง


กระเบื้อง


แขวนลอนดอน ไหมซอ

น่าสนใจใช่มั๊ยล่ะครับ ^_^

[Saven]

แปลจากลิงค์ http://www.ubr.com/clocks/frequently-asked-questions-faq/faq-roman-iiii-vs-iv-on-clock-dials.aspx มาบางส่วนนะครับ ซึ่งมีหลายทฤษฎีเลยล่ะครับ:

W. I. Milham:
มีเรื่องเล่าว่าช่างนาฬิกาที่มีชื่อเสียงคนหนึ่งจะสร้างนาฬิกาถวายคิง Louis XIV, king of France เค้าก็ใช้ตัวอักษร IV แทนเลข 4 ตามปรกติ แต่คิง Louis XIV แนะว่าให้ใช้ IIII แทนช่างนาฬิกาจึงเปลี่ยนเลขหน้าปัดตามที่คิงต้องการ แต่เรื่องนี้อาจจะเป็นแค่เรื่องเล่านะครับ เพราะว่า IIII มีมาก่อนยุคของคิง Louis XIV ซะอีก มีอีกสาเหตุนึงคือว่าเพื่อให้หน้าปัดดูสมดุลนะครับ เนื่องจากตัวเลข 8 ที่อยู่ตรงข้ามเลข 4 แทนด้วย VIII ซึ่งจะไม่สมดุลในแง่ของจำนวนตัวอักษรถ้าใช้เลข IV จึงเปลี่ยนมาใช้ IIII ให้มีจำนวนตัวอักษรเท่ากันครับ

From Time & Timekeepers, W. I. Milham, The Macmillan Company, New York, 1947, p. 196:

[Saven]

Ray Mialki, alt.horology:
เหตุผลเพื่อให้สามารถทำการผลิตได้ง่าย เนื่องจากขั้นตอนการผลิตตัวเลขตัวอักษรสมัยก่อนจะใช้วิธีการต่างๆ เช่นการหล่อ หรือแกะสลักโดยถ้าใช้ IIII แทนเลข 4 จำนวนตัวอักษรที่ใช้จะมี 20 I's, 4 V's, และ 4 X's ตัว ซึ่งสามารถที่จะทำแบบได้ง่ายกว่าเนื่องจากเป็นจำนวนคู่ลงตัวทำให้ทำแบบแค่ครึ่งเดียวแต่สองฝั่ง

[Saven]

Jeffrey A. Harvey:
"IV" เป็นตัวย่อของคำว่า "Jupiter" ในยุคโรมัน เพื่อหลีกเลี่ยงหน้าปัดที่มีความหมาย 1 2 3 GOD 5.... จึงหันมาใช้ "IIII" แทน

[Saven]

แต่ที่น่าสนใจอีกเรื่องนึงก็คือ นาฬิกาที่มีชื่อเสียงที่สุดในโลก Big Ben(http://www.germanboran.com/index.php/topic,323.0.html) ดันใช้ "IV" ซะนี่ มันแปลกดีนะครับพี่ๆ ^_^